نام انگلیسی
نام فارسی
موارد مصرف
ترکیبات ید در رشته شیمی آلی مهم و در پزشکی بسیار سودمند هستند. از یدیدها و تیروکسین که حاوی ید هستند در پزشکی داخلی و در ترکیب با الکل ( بعنوان تنتور ید) برای ضد عفونی نمودن زخمهای بیرونی استفاده میشود.
یدید پتاسیم در عکاسی کاربرد دارد.
یدید تنگستن برای تقویت افروزه لامپها مورد استفاده قرار میگیرد.
تری یدید نیتروژن برای کاربردهای تجاری بسیار انفجاری و ناپایدار است اما جزو شوخیهای معمول دانشگاهی به حساب میآید.
هشدارها
نکات
توضیحات
ایزوتوپهابرای ید ۳۰ ایزوتوپ وجود دارد که تنها یکی از آنها I-127 پایدار است.از ایزوتوپ رادیواکتیو مصنوعی I-131 ( ساطع کننده بتا) که دارای نیمه عمر ۸ روز است برای درمان سرطان و دیگر بیماریهای غده تیروئید استفاده میگردد.معمول ترین ترکیبات ید عبارتند از یدیدهای سدیم و پتاسیم ( KI) و یدیتها ( KIO3).
ید فقط یک ایزوتوپ پایدار I-127 دارد.با این همه ایزوتوپهای رادیواکتیو ید کاربردهای وسیعی دارند.I-129 با نیمه عمر ۱۷ میلیون سال محصولی از پراش Xe-129 در اتمسفر است اما نتیجه فروپاشی U-238 نیز میباشد.چون U-238در خلال فعالیتهای مربوط به انرژی هستهای تولید میشود، وجود آن ( به نسبت I-129/I) میتواند فعالیتهای در حال انجام در هر مکان را مشخص کند.به همین علت از I-129 در مطالعات آب باران بعد از حادثه چرنوبیل استفاده شد.از آن همچنین بعنوان ردیاب آبهای زیر زمینی و نشان دهنده پراکندگی فضولات در محیط زیست استفاده میگردد.سایر کاربردها ممکن است بوسیله تولید I-129 در پوسته زمین ازطریق تعدادی مکانیسم فروپاشی مختل شود.
I-129 از جهات زیادی شبیه Cl-36|chlorine است. این ایزوتوپ، هالوژنی قابل حل و نسبتا” واکنش ناپذیر است که بیشتر بصورت آنیونی non-sorbing یافت شده و بوسیله واکنشهای کیهانزاد، حرارت اتمی و ثابت تولید میشود. درمطالعات آب شناسی چگالههای I-129 معمولا” به نسبت I-129 به مقدار کلی I گزارش میشود( که عملا” I-127 است).چون نسبتهـــــــــای Cl-36/Cl,I-129/I در طبیعت تقریبا” کم میباشد ( ۱۴-۱۰تا ۱۰-۱۰) اوج حرارت اتمی I-129/I در طول دهه ۷۰ و ۸۰ تقریبا” به ۷-۱۰رسید.I-129 با Cl-36 در بعضی موارد فرق دارد؛ نیمه عمر آن طولانی تر است ( vs6/1 ، ۳/۰ میلیون سال)، به شدت biophilic است و به اشکال یونی چندگانه وجود دارد ( معمولا” I- و یودیت) که دارای رفتار شیمیایی متفاوتی هستند.
تاریخچه
روش تهیه
کیفیت
خلاصه
مراجع