نام انگلیسی
Oxybutynin Chloride
نام فارسی
اکسی بوتینین کلراید
موارد مصرف
تنها مورد مصرف این دارو، بعنوان آنتی اسپاسمودیک در مثانه نوروژنیک می‌باشد.
نکته از کتاب کاتزونگ: گلیکوپیرولات، مت اسکوپولامین و اکسی بوتینین، آنتاگونیستهای موسکارینی هستند که در درمان فوریت ادرار (Urgency) در سیستیت خفیف و به منظور کاهش اسپاسمهای مثانه به دنبال جراحیهای اورولوژیک استفاده می‌شوند. البته گلیکوپیرلوت و مت اسکوپولامین اثرات کمتری بر روی CNS دارند.
مکانیزم
مکانیسم اثر آنتی اسپاسمودیک اکسی بوتینین از طریق افزایش ظرفیت مثانه و کاهش فرکانس انقباضات عضله دترسور اعمال می‌شود. این دارو، دارای اثرات آنتی موسکارینیک بر روی عضلهٔ صاف می‌باشد.
نکته از کتاب کاتزونگ: بلوکرهای کولینورسپتورها یا آنتاگونیستهای گیرنده‌های کولینرژیک یا داروهای آنتی کولینرژیک، بر پایهٔ طیف عملکردشان (مسدود کردن گیرنده‌های نیکوتینی یا موسکارینی) به دو زیر گروه آنتاگونیستهای موسکارینی و آنتاگونیستهای نیکوتینی تقسیم می‌شوند که اکسی بوتینین جزو گروه آنتاگونیستهای موسکارینی است.
فارماکنتیک
رده فارماکولوژیک: نسل سوم آمین سنتتیک
موارد منع مصرف
انسداد ناقص یا کامل دستگاه گوارش
گلوکوم
سرطان پروستات
میاستنی گراو
ایلئوس آدینامیک
مگاکولون
کولیت اولسراتیو (کولیت اولسروز)
بیماران مسن و ناتوان مبتلا به آتونی روده
اوروپاتی انسدادی
توجه : از اکسی بوتینین کلرید در افراد مسن، مبتلایان به نوروپاتی اتونوم، بیماری کلیه و کبد و در ریفلاکس ازوفاژیتیس، باید با احتیاط استفاده کرد.
گلوکوم
سرطان پروستات
میاستنی گراو
ایلئوس آدینامیک
مگاکولون
کولیت اولسراتیو (کولیت اولسروز)
بیماران مسن و ناتوان مبتلا به آتونی روده
اوروپاتی انسدادی
توجه : از اکسی بوتینین کلرید در افراد مسن، مبتلایان به نوروپاتی اتونوم، بیماری کلیه و کبد و در ریفلاکس ازوفاژیتیس، باید با احتیاط استفاده کرد.
اثرات جانبی
در دستگاه اعصاب مرکزی: سرگیجه، بی خوابی، خواب آلودگی، برافروختگی
در دستگاه قلب و عروق: طپش قلب، تاکی کاردی
در دستگاه تناسلی ادراری: ایمپوتانس (ناتوانی جنسی)، احتباس ادراری، اشکال در ادرار کردن
در پوست: کهیر، راش، واکنش‌های شدید آلرژیک در بیماران حساس به آنتی کولینرژیکها.
در دستگاه گوارش: تهوع، استفراغ، یبوست
در سایر دستگاهها: کاهش تعریق، تب، مهار ترشح شیر
توجه مهم: در صورت ایجاد واکنش افزایش حساسیت و یا علایم دیسترس تنفسی یا اشکالات عروقی و یا بروز تحریک در سیستم اعصاب مرکزی، باید مصرف اکسی بوتینین را فورا قطع نمود.
در دستگاه قلب و عروق: طپش قلب، تاکی کاردی
در دستگاه تناسلی ادراری: ایمپوتانس (ناتوانی جنسی)، احتباس ادراری، اشکال در ادرار کردن
در پوست: کهیر، راش، واکنش‌های شدید آلرژیک در بیماران حساس به آنتی کولینرژیکها.
در دستگاه گوارش: تهوع، استفراغ، یبوست
در سایر دستگاهها: کاهش تعریق، تب، مهار ترشح شیر
توجه مهم: در صورت ایجاد واکنش افزایش حساسیت و یا علایم دیسترس تنفسی یا اشکالات عروقی و یا بروز تحریک در سیستم اعصاب مرکزی، باید مصرف اکسی بوتینین را فورا قطع نمود.
تداخل دارویی
اثرات آنتی کولینرژیک این دارو، به دنبال مصرف سایر داروهای آنتی کولینرژیک، نظیر داروهای ضد افسردگی، فنوتیازینها و هالوپریدول تشدید می‌گردد.
اثرات تضعیف کنندگی این دارو بر روی دستگاه عصبی مرکزی به دنبال مصرف سایر داروهای تضعیف کننده سیستم اعصاب مرکزی نظیر : آنتی هیستامینها، نارکوتیکها و داروهای آرامبخش و خواب آور تشدید می‌گردد.
اثرات تضعیف کنندگی این دارو بر روی دستگاه عصبی مرکزی به دنبال مصرف سایر داروهای تضعیف کننده سیستم اعصاب مرکزی نظیر : آنتی هیستامینها، نارکوتیکها و داروهای آرامبخش و خواب آور تشدید می‌گردد.
میزان مصرف
دربالغین: ۵ میلی گرم از راه خوراکی ، ۲ تا ۳ بار در روز تجویز می‌شود. حداکثر دوزاژ دارو ۵ میلی گرم چهار بار در روز است.
در کودکان بزرگتر از ۵ سال : ۵ میلی گرم از راه خوراکی دو بار در روز تجویز می‌شود.حداکثر دوزاژ دارو ۵ میلی گرم، سه بار در روز است .
در کودکان بزرگتر از ۵ سال : ۵ میلی گرم از راه خوراکی دو بار در روز تجویز می‌شود.حداکثر دوزاژ دارو ۵ میلی گرم، سه بار در روز است .
اشکال دارو
قرص ۵ میلی گرمی
محل اثر
آنتی کولینرژیک
طبقه بندی
آنتی اسپاسمودیک مجاری ادراری
مراجع
راهنمای کاربرد داروهای ژنریک ایران، دکتر رامین خدّام، چاپ هفتم،۱۳۸۸، صفحات:۷۰۱و ۷۰۲
داروهای ژنریک ایران و دسته بندی داروها، دکتر مصطفی صابر، چاپ هفتم، صفحه :۳۰۵
[۱] (تکمیل اطلاعات جدول)
فارماکولوژی کاتزونگ، فصل هفتم، بلوکرهای کولینورسپتورها و بازیابهای کولین استراز
داروهای ژنریک ایران و دسته بندی داروها، دکتر مصطفی صابر، چاپ هفتم، صفحه :۳۰۵
[۱] (تکمیل اطلاعات جدول)
فارماکولوژی کاتزونگ، فصل هفتم، بلوکرهای کولینورسپتورها و بازیابهای کولین استراز